Spanx vs Yummie Tummie

Sara Blakely tarafından 2000 yılında, Atlanta Georgia'da kurulan Spanx, Inc., kadınlar için çeşitli iç çamaşırları üretimi, 2010'dan itibaren de erkekler için çeşitli ürünlerin üretimini gerçekleştirmektedir. Özellikle tek parça streç giysi (bodysuit) ürünler üretmekte olup ince ve düzgün bir görünüm vermek amacı ile ürünlerini tasarlamaktadır.

Heather Thomson tarafından oluşturulan marka Spanx gibi vücüdü şekillendiren çeşitli ürünler (shapwear) üretmekte ve tasarlamaktadır. 2008 yılında kurulan şirket, özellikle Oprah Winfrey’in “en sevdiğim eşyalarımdan birisi” diyerek, Yummie’nin ürünlerinden birinin adını vermesi ile tanınan bir marka halini alır.

Forbes’in yazarlarından Clare O'Connor, 10 nisan 2013 tarihli yazısında, Yummie ve Spanx için modanın Apple ve Samsung’u tabiri kullanmıştır. Aralarındaki tasarım davalarından dolayı bu benzetmeyi yapması gayet yerindedir.

18 Ocak 2013 tarihinde Yummie Tummie, hak ihlalinin oluştuğunu öne sürerek Spanx’a ihtar niteliğinde bir mektup gönderir. Sahip olduğu tescilli tasarımları öne sürerek, özellikle Spanx’a ait Total Taming Tank, Top This Tank Style 1847 ve Top This Cami Style 1846 isimli modellerinin satışının durdurulmasını ister.

14 Şubat 2013 tarihinde ise Spanx bu mektuba cevap verir. Tescilli tasarımlar ile ihlale sebep olduğu öne sürülen kendi ürünleri arasındaki farkları açıklayarak detaylı bir mektup gönderir.

Sara Blakely ve Heather Thomson bu mektuplaşmanın sonrasında telefon ile de görüşürler. Fakat ikili yine anlaşamaz. Heather ihlanin gerçekleştiğini, Sara ise herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığını savunur.

5 Mart 2013 tarihinde, Spanx, Georgia’da, Yummie Tummie’ye karşı dava açar Bu dava Spanx’ın ürünlerinin, mevcut Yummie’nin tescilli tasarımları için herhangi bir ihlal oluşturmadığına dair tespit davasıdır. Böylelikle konuyu mahkemeye taşır. Ardından da bir açıklama yayınlar. Açıklama, “Spanx Yummie Tummie’den çok daha uzun süre önce bu ürünleri üretiyordu. Biz 2000 yılında başladık. Thomson 2008 yılında başladı ve en erken tescili 2009 tarihlidir” şeklindedir.

14 Mart 2013 tarihinde, davadan haberdar olan Heather Thomson, Sara Blakely’e aşağı görmüş olduğunuz mektubu gönderir. Yaşadığı hayal kırıklığından, tasarımlarının 5 yıl öncesinde kendisi tarafından oluşturulduğundan ve bunlar için 11 adet tescili olduğundan bahseder. Sonunda da “Biz yeneceğiz” şeklinde mektubunu bitirir.

2 Nisan 2013 tarihinde ise Heather Thomson da, New York Federal Mahkemesinde Spanx’a karşı ihlal davasını açar. Özellikle Spanx’ın 3 modelin, kendi tescillerini ihlal ettiğini ve satışının durdurulması gerektiğini, ilgili zararının da karşılanması gerektiğini belirtir.

Yukarıdaki iki ürüne baktığımız zaman, iki tasarımın benzer olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Mahkemenin burada öncelikle olarak hak sahibini tespit etmesi gerecektir. Gerçek hak sahipliğinin bulunması ve ilk olarak tasarımı oluşturan tarafın netleşmesinin ardından mahkeme ilgili kararını verecektir.

Mahkeme bu tespitlerin sonrasında nasıl bir karara varacak hep birlikte göreceğiz.

Fikri mülkiyet hakları ile ilgili kanunlar ülkeden ülkeye değşiklikler gösterebilmektedir, kanunlar ülkeseldir. Yine de genel olarak baktığımızda, hak sahipleri, özellikle tescili olan hak sahipleri, güçlü kanun maddeleri ile korunmaktadır. Türkiye’de ilgili kanuna göre, tasarımdan doğan hakları ihlal edilen tasarım hakkı sahibi, mahkemeden şu taleplerde bulunabilir;

a) Fiilin tecavüz olup olmadığının tespitini;

b) Tasarımdan doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulması ve önlenmesi talebi;

c) Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi;

d) Tasarımdan doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konulması talebi;

e) Mümkün olduğu takdirde bu maddenin (d) bendi uyarınca el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması talebi; 

f) Tasarımdan doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin (d) bendine göre el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya tasarımdan doğan haklara tecavüzün önlenmesi için, kaçınılmaz ise, imhası talebi;

g) Tasarımdan doğan haklara tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilan yoluyla duyurulması taleplerinde bulunabilir.